Tô màu nước “Wet on Wet”

Bé lớp 5 nhà mình có môn học Arts là một môn bắt buộc trong chương trình lớp 5. Cũng nói thêm là tất cả học sinh phải học và được chứng nhận 1 môn nghệ thuật ngoại khoá mới đủ điều kiện tốt nghiệp Cấp 3 theo quy định của bang Arizona. Trong chương trình học, cô giáo dạy bé nhiều kỹ thuật khác nhau, Mình rất ngạc nhiên khi bé lớp 5 đã được học một cách nghiêm túc các phương pháp vẽ và phối màu chứ không chỉ học vẽ chơi chơi như các bé tiểu học bên mình.

Hôm trước cô dạy một kỹ thuật dùng màu nước mà mình thấy khác với cách pha màu bên mình. Cô giáo gọi kỹ thuật này là “Wet on Wet”. Bên mình thường phải dùng khay pha màu với nước rồi mới vẽ. Nhưng với “wet on wet” thì mình không cần pha màu sẵn, mà pha trực tiếp trên bức tranh luôn. Đầu tiên mình dùng cọ chấm nước quệt lên chỗ cần tô, lượng nước vừa ướt mặt giấy. Sau đó lấy cọ chấm màu và tô lên chỗ ướt. Nếu muốn màu đậm hơn thì chấm thêm màu và vẽ chồng lên. Nếu muốn màu nhạt hơn thì quẹt thêm nước lên lớp màu đã tô. Bức tranh chú chim bên dưới là con tập tô bằng kỹ thuật “wet on wet”. Mình thấy cách này gọn nhẹ, không phải pha màu lem luốc đầy khay, không lãng phí màu khi dùng không hết số đã pha, hoặc phải pha lại lần hai mà chưa chắc gì ra đúng màu đã pha lần 1. Quan trọng hơn là cách này có nhiều sự tự do trong pha màu, có thể điều chỉnh màu sắc ngay lập tức. Mình thấy cách pha khay có phần giới hạn vì nhìn màu trong khay thấy như vậy nhưng chưa chắc đã lên đúng màu trên giấy.

Bức tranh rong biển bên dưới là kỹ thuật tạo các đốm loang. Bé nhà mình học vẽ ở Việt Nam khá lâu nhưng chưa được biết cách làm này. Đầu tiên vẫn là vẽ màu mình muốn lên giấy, cũng dùng kỹ thuật “wet on wet”, sau đó bùng bình xịt tưới hoa để xịt một lớp nước mỏng lên bức tranh. Bước kế tiếp là rắc muối lên, nên dùng hủ tiêu có nhiều lỗ to nhỏ khác nhau để sau này có được đốm loang to nhỏ theo ý muốn. Chờ một lát cho muối khô, rồi dùng móng tay cạo muối ra, ta sẽ có được những đốm loang như ý muốn. Chú ý, nếu muốn có vết loang rộng thì có thể xịt hơi nhiều nước hơn một chút thì muối sẽ tan và tạo vết to hơn.

Bé còn học được nhiều kỹ thuật khác, hôm nào mình chia sẻ tiếp. Cho các bé nhà bạn làm thử xem, không khó đâu nhé! 🙂

Advertisements

Học văn phạm hay học giao tiếp?

Hồi ở nhà mình cứ lăn tăn mãi: nên cho con tập trung học văn phạm hay học giao tiếp tiếng Anh? Riêng cái chuyện đặt ra câu hỏi này thôi cũng đã kỳ cục rồi vì lẽ đương nhiên là phải học cả hai chứ sao lại phải lựa chọn. Nhưng môi trường học tiếng Anh ở bên nhà mình, mà cụ thể là Sài Gòn, không làm tốt được cả hai mảng cho nên mình mới phải lựa chọn.

Hai con bé nhà mình đã thử qua 4 trung tâm ngoại ngữ có tên tuổi dành cho trẻ em để lựa chọn 1 chỗ học tốt, nhưng kiến thức về văn phạm rất ít, nói cũng bập bõm, đủ để vớt được chứng chỉ Starters/Movers với sự kèm cặp chặc chẽ thêm ở nhà. Các trung tâm này áp dụng phương pháp vừa học vừa chơi, phần nào đó tạo cho bé sự tự tin trong giao tiếp, nhưng mình nhận thấy con mình mất căn bản văn phạm rất nhiều.

Sách bé lớp 5

Tạm ngắt ngang chuyện học ở trung tâm để nói chuyện học bên Mỹ. Khi con mình sang học phổ thông bên này, đặc biệt là học ở Basis, trở ngại lớn nhất không phải là nghe nói. Con bé nhỏ vào trường chưa đầy 1 tuần là nói như sáo. Sau 6 tháng chất giọng không khác gì nhiều so với các bé sinh ra và lớn lên bên này. Bé lớn có phần e dè hơn trong giao tiếp vì đó là một phần cá tính của bé, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn bé có thể nghe nói tốt. Điều này cho thấy việc thích nghi giao tiếp của con mình rất dễ dàng, mặc dù lúc ở Việt Nam con mình không hề học giao tiếp với giáo viên nước ngoài ở các trung tâm.

Vậy thì trở ngại ban đầu lớn nhất là gì? Đó chính là ĐỌC và VIẾT.

Sách bé lớp 5

Trở lại chuyện học anh văn ở Việt Nam. Mình đã có sự chuẩn bị cho con đi học nước ngoài và cũng đã tìm hiểu thật nhiều để biết rằng điểm yếu của học sinh nhà mình chính là kỹ năng đọc và viết (Reading & Writing). Vì vậy mình đã chấm dứt hoàn toàn việc học ở trung tâm sau vài tháng thử nghiệm. Thay vào đó mình cho con học với cô giáo riêng, tập trung rất nhiều vào văn phạm, viết essay và các môn học phổ thông bằng tiếng Anh như Khoa Học, Toán, Lịch Sử, Vật Lý … Ngoài ra bé lớn còn học luyện thi Phổ Thông Năng Khiếu với mục đích học chuyên sâu vào văn phạm và từ vựng học thuật (academic vocabulary).

Sách bé lớp 9

Nói tiếp chuyện học ở Basis. Khi bé vào học vài tuần, trường đã cho bé thi kiểm tra trình độ tiếng anh theo quy định của tiểu bang. Cả 2 bé đều Pass và không cần phải tham dự khoá học bồi dưỡng ngoài giờ mà có thể theo học bình thường. Điều này cho thấy việc học tập trung vào văn phạm đã mang lại kết quả tốt. Tuy nhiên, bé vẫn gặp khó khăn trong việc ĐỌC và VIẾT. Trước tiên là bé lớp 5 với môn văn học cổ điển (Classics), sau 2/3 năm học thì bé đã phải học xong 2 tác phẩm văn học cổ điển và viết rất nhiều bài essay phân tích nhân vật hay bình luận về tác phẩm. Bé lớn cũng phải hoàn tất 3 tác phẩm cổ điển chính thức, và 4-5 tác phẩm giáo viên yêu cầu đọc thêm cho môn học Honor English. Mỗi tuần đều có 1 bài essay chừng 10 trang dưới nhiều thể loại khác nhau, ví dụ như bình luận, phân tích, phản biện …vv. Văn học cổ điển bằng tiếng Anh cực khó. Quyển nào cũng dày mấy trăm trang. Mỗi tuần học vài chương, mỗi chương mỗi viết essay. Cuối tuần phải đọc hơn 10 chương sách để trong tuần phân tích nhân vật. Bản thân mình đọc các tác phẩm đó cũng chỉ hiểu lõm bõm vì từ vựng cực khó.

Nếu không được trang bị kỹ năng đọc viết thì chắc chắn sẽ phải học lại những môn này. Con mình đi đâu cũng phải cầm quyển sách trên tay, tranh thủ đọc bất cứ lúc nào có thời gian, như vậy mới kịp hoàn tất bài đọc và viết bài essay.

Sách bé lớp 9

Một năm học có 3-4 học kỳ. Sau 2 học kỳ, bé nhỏ của mình đã được lọt vào TOP 90 (điểm trung bình học kỳ >90/100) và bé lớn cũng đã đạt >80/100 môn luận văn. Điều này cho thấy định hướng của mình không sai.

Quay trở lại câu hỏi: Nên học văn phạm hay giao tiếp? Câu trả lời là CẢ HAI. Tuy nhiên để làm được điều này thì rất cần nhiều nguồn lực, kể cả từ bé và gia đình. Nếu buộc phải lựa chọn thì nên căn cứ theo mục đích của việc học tiếng Anh. Nếu học để chuẩn bị cho việc du học phổ thông thì mình khuyên là nên cố gắng tập trung nhiều vào văn phạm, academic english, kỹ năng viết, kỹ năng đọc tiếng anh. Nghe nói cũng cần, nhưng kinh nghiệm của mình cho thấy không quan trọng như đọc viết.

Vài dòng chia sẻ kinh nghiệm, hy vọng có ích cho các bố mẹ muốn chuẩn bị tốt cho con đi du học từ bậc học phổ thông.

P/S. Ảnh trong bài viết này là những quyển sách mà con mình phải đọc chính thức theo yêu cầu của môn học. Nếu bố mẹ nào muốn tập cho con đọc thì tìm mua những quyển này.

Fantastic fish

Đây là bài tập về nhà của em cho bài học về cơ thể cá. Em dựa trên bài học để cắt dán thủ công minh họa cho các bộ phận trong cơ thể của cá. Chú cá này có đến mấy lớp cơ thể, lật lớp ngoài lên thì sẽ thấy thêm mấy lớp nội tạng, xương, thịt đầy đủ.

Một lần nữa, đây là một minh chứng cho phương pháp giáo dục rất hay của trường. Trẻ rất hứng thú và nhanh chóng học bài. Việc làm bài tập không còn là một gánh nặng. Việc thuộc bài và nhớ bài cũng dễ dàng hơn.

Học cụ nên là thế này, dễ và rẻ hơn rất nhiều so với hộp học cụ tiểu học bên nhà mình mà phụ huynh phải tốn tiền mua hàng năm nhưng con chả dùng bao nhiêu.

Bền bỉ ghi chép và chia sẻ. Mong lắm ngày giáo dục nhà mình tiến bộ hơn.

Chà bông gà làm từ gà nướng

Sang bên này mới hiểu vì sao ngày xưa các đối tác người Mỹ của mình lúc nào cũng lắc đầu khi mình hỏi có muốn ăn món gà trong những bữa tiệc tối hay không 🙂

Gà bên này rẻ hơn bò, heo, cá rất nhiều. Nhà nhà ăn gà, riết rồi cũng ngán! Mà gà bên này có mùi đặc trưng mà mình hay nói là “tanh mùi gà”, chứ không thơm như thịt gà bên nhà, có lẽ do thức ăn công nghiệp. Mỗi lần làm gà mình phải xát muối, gừng, chanh lên da hoặc lột bỏ luôn lớp da bên ngoài. Vợ chồng hay nói đùa “phải nghĩ cách làm gà 7 món để tiết kiệm chi phí đi chợ!”

Gà nướng được đưa vào danh sách “ngon bổ rẻ và lẹ” như thường khi. Việc ăn sáng bên này không thoải mái như bên nhà. Ngày xưa bí quá thì còn chở tụi nhỏ ra ăn cơm phở rồi mới vô trường, chứ bây giờ thì mọi thứ phải ăn ở nhà vì không ai bán thức ăn cho mình vào giờ đi học.

Gà nướng có bán ở hầu hết các siêu thị. Nhìn thôi là đã thèm. Họ quay trong lò như kiểu gà quay thường thấy ở Metro. Giá bán mỗi con chỉ có $4 – $5 thôi, mà con gà to khoảng 2kg trở lên. Thường thì nhà mình chỉ ăn phân nửa bên dưới của con gà và 2 cái cánh vì thịt đùi dai và thơm. Phần ức rất khô, xảm và lạt cho nên mình chế biến thành chà bông gà để ăn sáng với bánh mì hoặc ăn cơm trưa nếu hôm nào không kịp chuẩn bị thức ăn. Còn phần xương và thịt lưng thì nấu nui cho tụi nhỏ ăn sáng, nước súp rất ngọt.

Chà bông gà chế biến rất dễ. Thịt ức gà xé sợi nhỏ, sau đó trộn với sốt BBQ của Hàn Quốc, nước mắm, đường cho mặn mặn vừa ăn. Có mấy loại sốt BBQ, mình thấy dùng loại sốt original for chicken ăn khá ngon. Loại này bên nhà mình cũng có bán. Để một lát cho thấm sốt, sau đó cho lên chảo cháy tỏi cho thơm và cho gà vào rim. Chú ý là sốt nên cho vừa đủ để gà không bị quá khô hay quá ướt. Con mình không thích ăn khô nên mình hay cho thêm sốt cho ướt và mềm. Vừa rim vừa đảo cho đến khi gà ráo nước hoặc và vàng một chút cho dậy mùi thơm.

Vậy là chỉ có $5 mà mình có 3 món ăn ngon lành, đỡ phải lích kích làm gà sống và chế biến phức tạp! “Ngon bổ rẻ và lẹ” 🙂 🙂

Lịch trình chuẩn bị nộp hồ sơ vào đại học

Gần nhà có một thư viên công cộng rất lớn và rất đẹp tên là Sunrise Mountain Library. Đó là điểm đến hàng tuần của cả gia đình mình. Sách ở đó rất nhiều và rất phong phú. Ngoài ra, thư viện còn có sách e-book cho mình mượn đọc trên máy tính. Đến đó cứ y như “chuột sa hủ nếp” 🙂

Có một góc của thư viện mà mình luôn ngồi lì trong mấy tháng qua, đó là kệ sách hướng dẫn chuẩn bị vào đại học. Ở đó mình tìm thấy sách hướng dẫn việc nộp đơn, giới thiệu về các trường, giới thiệu về hổ trợ tài chính/học bổng, các bài luận hay, sách luyện thi các kỳ thi chuẩn hóa …vv. Tất tần tật về college prepare. Con gái vào lớp 9 rồi, đây chính là thời điểm bắt tay vào tìm hiểu về quá trình chuẩn bị để nộp đơn vào đại học.

Mình thấy có mấy quyển giới thiệu về lịch trình chuẩn bị khá rõ ràng, ngắn gọn và súc tích.

• Tackling college admissions : sanity + strategy = success : just for parents
• Bound–for-college guidebook : a step-by-step guide to finding and applying to colleges
• How to go to college almost for free : the secrets of winning scholarship money
• Paying for college without going broke.

Sau mấy tháng đọc hơn chục quyển sách về quá trình nộp đơn, mình tóm lược được một bảng lịch trình cơ bản mà cha mẹ nên thực hiện để hổ trợ cho quá trình chuẩn bị nộp đơn của con mình:

Freshman – Lớp 9

1. Prepare a college drawer – Chuẩn bị 1 file để thu thập tất cả các giấy tờ về thành tích học tập và các chứng chỉ ngoại khoá.
2. Get your teen into shape with extracurriculars – tham gia các clubs, thể thao, nghệ thuật, công việc tình nguyện
3. Know the high school classes that are right for your teen – có một số trường yêu cầu phải học một số môn bắt buộc ở trung học để được nhận vào đại học, do đó cần tìm hiểu xem trường con muốn học yêu cầu phải học lớp nào. Nên học chương trình Honor or AP vì các trường đại học ưu tiên cho học sinh đậu các kỳ thi này, tuy nhiên nếu vì học các lớp này mà có kết quả kém thì nên học lớp thường.
4. Consider PSAT – Nên bắt đầu học PSAT
5. Help keep their grade up – cuối cùng quan trọng nhất vẫn là điểm học tập, giữ cho điểm học của 2 năm này cao thì 2 năm còn lại sẽ tương đối ổn.

Sophomore year – lớp 10

Fall

1. Thực hiện những việc còn thiếu của lớp 9
2. Thi thử PSAT ở trường

Spring

1. Học đúng các môn mà trường đại học yêu cầu
2. Thu thâp thông tin về các trường
3. Tham gia các college fair và các high school college event
4. Gặp gỡ các đại diện tuyển sinh của các trường
5. Sắp xếp giấy tờ cho của college drawer (folder)

 

Junior – lớp 11

1. Organize, organize and organize – Cần có 1 quyển lịch đặt ở nơi dễ nhìn thấy, đánh dấu vào đó tất cả những deadline liên quan đến việc nộp hồ sơ
2. Thu thập thêm thông tin cho file/folder lưu hồ sơ chuẩn bị đại học

• Resume file
• Award: chứng chỉ tham gia các chương trình ngoại khoá, bảng thành tích, thư giới thiệu của các tổ chức ngoại khoá hoặc nơi làm thêm mùa hè
• Các giấy tờ việc thành tích học tập và bất cứ hồ sơ nào hổ trợ cho việc nộp đơn, ví dụ như letter of recommendation của thầy cô, những bài viết trong quá trình học được điểm cao, những bài essay mà sau này có thể dùng để tham khảo viết bài essay for application.
• College information. Lưu những thông tin về các trường đại học mà mình tham khảo để lựa chọn.
• Finance file. Lưu những thông tin về học bổng hay financial aids

3. Đọc các brochure giới thiệu về các trường đại học.
4. Get a general sense of your college cost. Mức học phí của các loại trường khác nhau: trường tư, trường công, cao đẳng cộng đồng. Tìm hiểu về các loại học bổng khác nhau (một số yếu tố để có cơ hội xin học bổng là leadership, điểm học hoặc thi cực cao, vận động viên hay nghệ thuật). Không nên thảo luận với con cái nếu mình chưa có một con số tương đối rõ ràng về ngân sách cho việc học. Khi đã rõ rồi thì thảo luận việc lựa chọn trường dựa trên ngân sách mình có hoặc các giải pháp về tài chính.
5. Get your teen involved. Thảo luận cụ thể với con
6. Get acquained with standardize test: Mùa thu của năm lớp 11 hầu hết học sinh sẽ thi PLAN hoặc PSAT và mùa xuân lớp 11 thi ACT hoặc SAT. Ngoài ra còn có SAT II, đa số các trường không yêu cầu nhưng các trường Ivies thường đòi phải có SAT II. Các trường ở vùng Midwest thì thích ACT hơn SAT.
7. Tham quan trường đại học. Nên đi chung nhóm hoặc đi theo trường tổ chức vì sẽ được hướng dẫn cụ thể
8. Tham khảo ý kiến School Counselor hoặc mentor
9. Interview during summer. Hè năm lớp 11 là phải liên hệ trường để tham quan và sắp xếp interview nếu không sẽ bị trễ.

Checklist cho lớp 11 như sau:

Fall

1. Đăng ký thi PSAT/PLAN nếu chưa thi kịp
2. Sắp xếp học luyện thi ACT/SAT
3. Tiếp tục tham gia hoạt động ngoại khoá
4. Tham quan trường đại học
5. Tìm hiểu về đơn xin học của trường
6. Tìm hiểu về học bổng

Winter

1. Đăng ký cho ký thi SAT vào mùa Spring nếu chưa thi
2. Đăng ký SATII và thi AP
3. Tiếp tục tham quan trường
4. Đăng ký phỏng vấn vô những trường mà mình quyết định chắc chắn sẽ nộp đơn
5. Gửi thư cảm ơn sau khi phỏng vấn

Spring

1. Luyện thi SAT
2. Thi SAT
3. Tiếp tục tham quan trường
4. Xin thư giới thiệu của giáo viên (teacher recommendation)
5. Thi TOEFL nếu cần
6. Check xem lịch học có đáp ứng các môn mà trường cần hay không: thường các môn như science, toán và language luôn luôn được yêu cầu
7. Thi SAT II nếu có

Summer

1. Tiếp tục tham quan trường
2. Đăng ký interview
3. Chuẩn bị hồ sơ nộp cho trường – đặc biệt là viết bài essay
4. Thu thập hồ sơ để nộp cho từng trường
5. Đăng ký thi SAT vào mùa thu nếu chưa thi

Senior – Lớp 12

Đầu năm lớp 12 là phải xác định rõ sẽ nộp đơn theo hình thức nào: regular action, early decision or early action. Gần đây có khá nhiều trường bỏ hình thức lựa chọn nộp đơn này.

• Regular action: hầu hết các trường sẽ hết hạn nộp đơn vào đầu tháng 1 hoặc 15/2, kết quả sẽ thông báo vào giữa tháng 4
• Early decision: Nộp đơn sớm, khoảng tháng 11 và kết quả cũng có sớm khoảng tháng 12. Có kết quả sớm sẽ không phải lo lắng chờ đến tháng 4, nhưng khi có kết quả là phải ký thư cam kết sẽ học trường đó, huỷ bỏ đơn nộp định kỳ.
• Early action: Trường cũng sẽ cho kết quả sớm nhưng không ràng buộc phải theo học trường đã đậu

1. Standardized test: Mùa thu lớp 12 là hạn chót thi SAT và SAT II
2. Work with school counselor. Lưu ý một số trường có deadline nộp hồ sơ chung cho cả trường
3. Select college: Review danh sách và chọn trường
4. Interview: Sắp xếp để interview nếu trường có yêu cầu. Nếu học các ngành đặc biệt như âm nhạc thì phải chuẩn bị ghi âm tác phẩm để nộp cho trường
5. College cost. Tìm hiểu về học phí và các loại trợ cấp, học bổng
6. Deadline: Chú ý, hầu hết các trường có hạn chót nộp hồ sơ từ 1/1 – 15/2
7. Application arrival: đảm bảo nhận được confirm của trường là đã nhận đơn.

Check list cho năm lơp 12

Fall

1. Thi lại SAT nếu cần
2. Thi các bài thi khác nếu cần
3. Thi SAT II
4. Chốt danh sách trường sẽ nộp – lưu ý cần phải có 2 trường thuộc nhóm an toàn
5. Tiếp tục tham quan trường, phỏng vấn và nộp tác phẩm (ví dụ âm nhạc)
6. Xin thư giới thiệu của thầy cô
7. Theo dõi các deadline của việc nộp đơn
8. Thực hiện việc nộp hồ sơ cho trường hợp ED & EA: Nộp đơn, gửi điểm của college board cho trường, điền đơn xin học bổng

Winter

1. Nộp đơn
2. gửi điểm của college board cho trường,
3. điền đơn xin học bổng
4. Giữ bản lưu hồ sơ đã nộp
5. Check coi hồ sơ có tới tay trường chưa
6. Chờ đến tháng 4 để có kết quả
7. Nếu nộp ED: Nếu pass thì ăn mừng, nếu fail thì nộp đơn tiếp

Spring

1. Để con mở kết quả
2. Tham dự các sự kiện dành cho học sinh được nhận vào trường
3. Nếu nằm trong danh sách chờ thì theo dõi và nộp thêm hồ sơ
4. Quyết định học trường nào và gửi thư xác nhận
5. Nộp học phí
6. Thông báo từ chối các trường mà con không chọn học
7. Nộp tất cả các form mà trường yêu cầu

Lịch trình này mình sẽ cập nhật thường xuyên vì mình vẫn còn tiếp tục tìm hiểu thêm về quá trình này.

Các tầng khí quyển

Con đang học về các tầng khí quyển. Cuối tuần con nằm lật qua lật lại, lăn tới lăn lui mà vẫn không nhớ hết các tầng khí quyển 😀 😀 Mặc dù cô giáo không bắt học thuộc lòng, nhưng con cần phải biết các đặc điểm chính của từng tầng và tác động của nó đến sự sống ở Trái Đất.

Hôm nay đi học về con lụi cụi làm bài tập của môn này. Cô giáo tóm lược định nghĩa và đặc điểm trong mấy dòng, sau đó con dán vào trang A4 và vẽ thêm hình minh hoạ, tô màu. Các tầng dán chồng lên nhau nhìn như cầu vồng, nhưng khi lật mỗi tầng ra đều có nội dung bài học bên trong. Làm xong bài tập thì con cũng nắm cơ bản kiến thức luôn, nhất là ghi nhớ thứ tự của các tầng. Bảng này cũng rất tiện mang theo bên mình để ôn tập. Đấy, phương phá trực quan sinh động có tác dụng như kiểu “linh đơn hoàn tán” chữa bách bệnh í 🙂 🙂 Mà các cô chịu khó làm học cụ ghê cơ!

Dạy nghiên cứu khoa học từ trong “trứng nước”

Mấy hôm nay xem bài của hai đứa nhỏ lại nhớ đến nỗi khổ của mình. Hồi mình học MBA của Mỹ, thứ làm mình khổ sở nhất chính là viết bài nghiên cứu (research paper). Mà cái khổ nhất trong cái khổ chính là đọc hiểu các bài báo khoa học. Học hết đại học ở Việt Nam vẫn chưa từng bao giờ đọc một bài báo khoa học và chưa hề biết cách làm và viết bài báo nghiên cứu khoa học ra làm sao. Đến khi mỗi tuần phải đọc và viết 1 bài dài 20 trang thì chỉ biết ngồi gặm viết. Đọc 3 ngày 3 đêm vẫn chưa hiểu nổi một bài báo khoa học cần tham khảo, tìm không ra một câu để trích dẫn trong bài viết của mình. Vật vã 2-3 tháng mới quen dần. Mà đó là MBA chứ không phải môn khoa học tự nhiên nhé.

Bên này họ dạy tư duy và kỹ năng nghiên cứu khoa học “từ trong trứng nước”. Trước tiên đó là kỹ năng đọc hiểu bài báo. Con bé nhỏ học lớp 5 nhưng hàng tuần đều phải đọc 1 bài báo và trả lời các câu hỏi mà phải có kỹ năng phân tích mới trả lời được. Thầy cô dạy cách đọc và phân tích từng đoạn, nắm ý chính, suy luận để có thể trả lời các câu hỏi được tóm lược lại trong một từ là SOAPSTONE = Speaker (tác giả), Ocassion (bối cảnh), Audience (độc giả), Purpose (mục đích), Subject(chủ đề) Tone (giọng điệu). Mỗi bài báo đều có 1 cột bên phải để trống và học sinh phải ghi vào đó ghi chú/giải thích cho những việc mà các em làm trong quá trình đọc bài báo, ví dụ như: gạch chân là từ vựng mới, highlight là câu thể hiện ý chính của đoạn văn, viết ra những câu mà em không hiểu cần thầy cô giải thích, liệt kê ra kiến thưc mới học được qua bài báo. Chính vì vậy mà báo báo của bạn nào cũng lem luốc và chằng chịt các ghi chú, màu sắc. Bài báo sạch đẹp sẽ bị điểm thấp 😉 😉

Kế đến là việc trích dẫn nội dung nghiên cứu khoa học theo APA format. Trong lúc trả lời câu hỏi, học sinh phải trích dẫn nội dung bài báo để hổ trợ cho câu trả lời của mình và phải tuân theo quy định trích dẫn APA, tránh tình trạng đạo văn người khác và tuân thủ theo quy định cơ bản nhất trong việc viết bài báo khoa học. Lớp 5 đấy nhé!

Con bé lớp 9 đương nhiên phải nhuần nhuyễn những kỹ năng này. Thêm vào đó, mình thấy trường dạy cách phân tích và viết báo cáo sau khi làm xong một thí nghiệm. Điêu này cực kỳ quan trọng. Nếu chỉ làm thí nghiệm mà không phân tích được kết quả và đưa ra kết luận cho giả thuyết của mình thì công việc trở nên vô ích. Hàng tuần con đều phải làm thí nghiệm môn Biology và công việc vất vả nhất chính là làm báo cáo. Nhà trường đưa ra hướng dẫn và buộc phải tuân thủ format của bài báo cáo gồm các phần chính như giới thiệu về đề tài thí nghiệm, giả thuyết đặt ra, các biến (variables), vật liệu sử dụng, quy trình làm thí nghiệm, dữ liệu thu thập được, phân tích kết quả, kết luận về giả thuyết đã đưa ra và danh mục tài liệu tham khảo có liên quan. Báo cáo chặc chẽ như thế thì một bài thí nghiệm mới được xem là hoàn thành.

Đây chỉ là một vài ví dụ về phương pháp nhà trường dạy tư duy và kỹ năng nghiên cứu khoa học cho học sinh từ rất sớm. Nhờ vậy mà học sinh không gặp nhiều khó khăn khi vào đại học và các trường đều chấp nhận cho học sinh tốt nghiệp đại học học thẳng lên Tiến Sĩ mà không cần thông qua bậc Thạc Sĩ. Chắc cũng nhờ vậy mà nước Mỹ có nhiều nhà khoa học tài ba chăng???